Penguen’in Yolculuğu| Uzay Yolculuğuna Çıkalım|Bölüm 2

Uzay ve Zaman yolculuğu temalı bilimkurgu yapımlarını çocukluğumdan beri severim. Bu tarz yapımları seven ve Penguen’in yolculuğunda çok önemli bir isim var Kenneth Thompson. Ken Thompson 1964 yılında Multics işletim sistemi projesinin geliştiricilerinden biriydi. 1969 yılında Thompson Multics projesi için çalıştıkları GE-635 bilgisayarı için bir oyun geliştirdi. Bu oyuna Space Travel(Uzay Yolculuğu) adını verdi. Bu oyun ilkel bilgisayar oyunu örneklerinden birisi olmanın yanında Penguenimizin yolculuğu için de önemli bir parçadır. Haydi işletim sistemi yolculuğumuza çıkalım.

Bu yazımda:

• UNIX’in öncülü olarak bahsedebileceğimiz Multics’i yüzeysel bir şekilde inceleyeceğiz.
• Space Travel ve Bonnie Thompson’ın UNIX projesindeki önemine bakacağız.

Öncelikle Multics İşletim Sisteminin önemine kısa bir bakış atalım

Multics (Multiplexed Information and Computing Service) işletim sistemi, MIT’de GE(General Electircs) ve Bell Laboratuvar’ın desteğiyle 1964 yılında geliştirilmeye başlandı. Multics projesinin amacı çoklu kullanıcı ve time-sharing özelliklerini destekleyen single-level memory yapısı ve daha bir çok yenilikçi fikirleri barındıran bir işletim sistemi geliştirmekti. Dennis Ritchie, Douglas McIlroy ve Ken Thompson Multics projesinde çalıştı ve bu üstadlar UNIX projesi ve UNIX felsefesinin en önemli mimarları.

Ken Thompson Multics projesinde çalışırken bir yandan da eğlencesine öncelikle Bon adını verdiği bir programlama dili geliştirmeye başladı. Bon adı Ken Thompson’ın eşi olan Bonnie Thompson’ın adının kısaltmasıydı. Sonrasında da Thompson kendi tasarladığı B programlama dilini Dennis Ritchie ile geliştirmeye başladı. (B dilinden sonra gelecek dilin kokusunu almış olabilirsiniz 🙂 )

Bell Laboratuvarı Multics projesinden 1969 yılında ayrıldı. Thompson, Multics projesinde ayrıldığında GE-635 bilgisayarı için geliştirdiği Space Travel oyununu başka bir bilgisayara taşıyarak oynamaya devam etmek istedi. Ve böyle başladı bizim yolculuğumuz.

Uzaya hangi işletim sistemiyle çıkacağız peki ?

Bell Laboratuvarında bulunan PDP7 bilgisayarına bu oyununu yüklemeye çalıştı ama oyunu Multics işletim sistemi için geliştirmişti ve PDP7’de GECOS işletim sistemi olduğundan dolayı oyununu o bilgisayarda çalıştıramıyordu. Çözümü basitti aslında zamanındaki diğer programcıların yaptığı gibi oyununun kodlarını PDP7 bilgisayarına uygun olarak yeniden düzenlemeliydi ya da …

Bu ya da düşüncesinin oluştuğu zamanlarda Bonnie Thomspon 1 aylığına ailesinin yanına San Diego, Kaliforniyaya ziyaret gitmeye hazırlanıyordu 🙂
Bu Thompson’ın 1 ay boyunca aşık olduğu bilgisayarla yalnız kalabileceği anlamına geliyordu ve belki de bu boşluk bu “ya da düşüncesini” seçebilmesini sağladı.

Buradaki diğer seçeneği Thompson o sırada fikir olarak bana söyleseydi “Abi bir oyuna değmez gel satranç oynayalım” derdim. Diğer fikir de Space Travel oyununda herhangi bir değişiklik yapmadan GECOS işletim sistemi mimarisinde değişiklikler yaparak PDP7 bilgisayarında oyunu sorunsuz bir şekilde çalıştırmayı denemekti.

Thomson bu fikrini gerçekleştirebilmek için GECOS’a bir dizi yardımcı programın yanında, hiyerarşik bir dosya depolama sistemi ve merkezi yönetici programı da geliştirdi. Thompson kendi tasarladığı oyunu tekrar oynayabilmek için geliştirdiği bu küçük bilgisayarda tek kullanıcılı bir işletim sistemi mimarisi geliştirmişti.

Bu geliştirmeler sırasında diğer Bell Laboratuvar çalışanları Dennis Ritchie, Brian Kernighan, Douglas McIlroy ve Joe Ossanna da Thompson’a yardım ettiler. Bu isimler üzerinde daha çok yazacağım 🙂

Eee ne oldu şimdi birkaç bilgisayar delisi saçma bir oyunu açabilmek için bilgisayarı kurcalamış yani bu mu cidden?

Bu biraz Yüzüklerin Efendisini, birileri çıkıp bir yüzüğü birkaç bin km ilerideki fırına götürüp eritiyor şeklinde özetlemeye benzedi. Bu özet ne kadar doğruysa üstteki özet de o kadar doğru şeklinde muğlak bir cevapla bırakayım 🙂

Space Travel oyununu oynadıktan sonra bu projeyi daha da geliştirebilmek için Bell Laboratuvarından PDP serisinin en gelişmiş bilgisayarı PDP11’i satın almalarını istediler. Bell Laboratuvarın desteğiyle birlikte Apollo 11’in fırlatıldığı 1969 yılında Space Travel oyunu görevini tamamladı ve UNIX geliştirilmeye başladı.

Bu yazımda UNIX’i anlatmayı planlıyordum ama 1969 yılına kadar anca gelebildim. 🙂

Penguen’in Yolculuğu yazı dizisindeki yazıların sıralı halini Penguen’in Çekirdeği yazımda bulabilirsiniz.

Gelecek yazılarımda:

• Artık UNIX’e gireceğiz (Bir zahmet)
• Diğer UNIX geliştiricilerinin de hayatına bir bakış atacağız
• UNIX Felsefesini ve UNIX’in ne kadar sade bir yapıda olduğunu nasıl anlayabileceğimize bakacağız.
• Bu yazıda kokusunu aldığımız C programlama dilinine bakış atacağız

Kaynak1 Kaynak2 Kaynak3 Kaynak4